زمانی که یک مادر باردار، نوزاد خود را به دنیا می‌آورد، فکر می‌کند شادترین لحظات زندگی را تجربه خواهد کرد، اما گاهی‌اوقات اوضاع به این شکل پیش نمی‌رود و ممکن است مادر وضعیت خوبی را تجربه نکند! زمانی که مادر با مسئولیت‌های جدید روبه‌رو می‌شود، احتمالا احساس ترس و خستگی به او دست می‌دهد و حتی در شرایطی امکان دارد حس عشق به فرزند، جای خود را به حس نفرت دهد و شرایط عادی پیش نرود. در این شرایط، مادر درگیر افسردگی پس از زایمان می‌شود. برخی مادران پس از تولد کودک، درگیر افسردگی پس از زایمان می‌شوند و با این اختلال روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
در این مطلب همراه ما باشید تا با نکات مهم درباره این اختلال آشنا شوید؛ شناخت علائم افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند تا به‌سرعت این اختلال را تشخیص دهید و به‌دنبال درمان آن باشید.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
به نقل از منبع healthline افسردگی پس از زایمان، نوعی اختلال افسردگی به شمار می‌رود که ممکن است مادر را هفته‌ها، ماه‌ها و یا حتی یکسال پس از زایمان درگیر کند. علائم افسردگی پس از زایمان معمولا از دوران بارداری شروع می‌شود و مادر را از همان دوران درگیر می‌کند. علائم این اختلال، مشابه سایر افسردگی‌هاست و از نشانه‌های آن می‌توانیم به خلق‌وخوی پایین، نداشتن انرژی، غم و ناراحتی شدید و… اشاره کنیم که به مدت حداقل دو هفته طول می‌کشد.
مادران باردار به محض مشاهده علائم افسردگی باید مراجعه به روانشناس را جدی بگیرند و درمان را شروع کنند، چرا که اگر این وضعیت درمان نشود ممکن است مادر تا ماه‌ها و یا سال‌ها با این اختلال دست‌وپنجه نرم کند و زندگی به کام او تلخ شود.
علاوه‌بر این، اگر این دوره‌ی افسردگی طولانی‌تر شود، احتمال بهبود مادر کمتر دارد! افسردگی پس از زایمان در برخی مواقع تبعات جبران‌ناپذیری به‌همراه دارد و ممکن است فرد به حدی از نا امیدی و افسردگی برسد، که دست به خودکشی بزند.
علائم افسردگی پس از زایمان چیست؟
علائم افسردگی پس از زایمان ممکن است در افراد مختلف، به شکل‌های متفاوتی خودش را نشان دهد. از مهم‌ترین علائم این اختلال موارد زیر را می‌توانیم نام ببریم:
1. اندوه ناشی از به دنیا آمدن نوزاد
این احساسات، معمولا بین چند روز تا دو هفته پس از زایمان رخ می‌دهند و علائم آن عبارتند از:
تحریک‌پذیری
گریه‌های مکرر
نوسان خلق
داشتن غم و اضطراب
کاهش و یا نداشتن تمرکز
مشکل اشتها
مشکل خواب
2. نشانه‌های افسردگی پس از زایمان
این نشانه‌ها با اندوه ناشی از نوزاد متفاوت هستند و احتمالا شدیدتر باشند. معمولا این علائم بین 4 تا 6 هفته اول پس زایمان بروز می‌دهند و حتی در مواقعی هم در دوران بارداری شروع می‌شوند. علائم افسردگی پس از زایمان عبارتند از:
بی‌قراری
احساس خجالت
احساس بی‌ارزش بودن
مشکلات جسمی مانند دل درد، سردرد، تاری دید و…
احساس خستگی زیاد
احساس گناه
ناامیدی
گریه‌های بدون دلیل
تحریک‌پذیری بالا
کاهش توانایی یادگیری و بروز مشکل در حافظه
فکر کردن درباره آسیب زدن به خود یا نوزاد
ترس از مادر بودن
اضطراب و پانیک
نوسان خلقی شدید
مشکلات خواب
نداشتن شوق و لذت در فعالیت‌های مورد علاقه
سخت بودن برقراری ارتباط با نوزاد
3. نشانه‌های سایکوز پس از زایمان
در مواقعی فرد دچار سایکوز پس از زایمان می‌شود و علائم زیر را تجربه می‌کند:
اختلالات خواب
هذیان و توهم
احساس گیجی
امتناع از خوردن غذا
داشتن تفکرات وسواسی و ترس نسبت به نوزاد
پرخاشگری زیاد
توهم توطئه و قصد آسیب رساندن به خود و نوزاد
دلایل ابتلا به افسردگی پس از بارداری چیست؟
در بروز افسردگی پس از زایمان، علاوه بر مشکلات روانی، مشکلات جسمی (مانند کاهش هورمون‌های استروژن و پروژسترون) هم نقش دارند. برخی از دلایلی مبتلا شدن افراد به افسردگی پس از زایمان، عبارتند از:
داشتن مشکلات مالی
نداشتن حمایت کافی
مشکلات مربوط به شیردهی
تجربه از دست دادن و یا بیماری
بارداری ناخواسته
مشکلات سلامت نوزاد و یا بیماری او
نداشتن حمایت عاطفی از سمت همسر
سابقه افسردگی در گذشته و یا دوران بارداری
وجود افسردگی یا اختلال‌های روانی در اعضای خانواده
چه افرادی مستعد ابتلا به افسردگی پس از زایمان هستند؟
برخی فاکتورها وجود دارند که ممکن است احتمال ابتلا در مادران باردار را بالاتر ببرند. این فاکتورها عبارتند از:
گوشه‌‌گیری و انزوا
مشکلات خواب (کمبود خواب، خواب بیش از حد و…)
جابه‌جایی محیطی و نقل مکان به محیطی جدید
تجربه خشونت، سواستفاده و تجاوز
داشتن اضطراب
نداشتن حمایت کافی از سمت خانواده و دوستان
سابقه خانوادگی در زمینه افسردگی یا سایر اختلالات روانی
داشتن وضعیت نامناسب زندگی از جمله درآمد کم، مسکن نامناسب و…
پشت‌سر گذاشتن حوادث ناگوار مانند از دست دادن و یا مرگ عزیز
داشتن انتظارات نسبت به خود و همسر
روشهای درمان افسردگی پس از زایمان
روشهای درمان افسردگی پس از زایمان برای هر فردی متفاوت است و مراجعه به روانشناس می‌تواند آن را تشخیص دهد. ممکن است درمان افسردگی پس از زایمان در برخی افراد سریع‌تر نتیجه‌بخش باشد و در برخی افراد نیاز به زمان بیشتری داشته باشد. انواع روشهای درمان افسردگی پس از زایمان که می‌توانیم به آن اشاره کنیم:
روان درمانی
صحبت با روانشناس می‌تواند کمک بزرگی در این راستا به مادر باردار کند و وضعیت او را بهبود ببخشد. روان‌درمانی می‌تواند در کاهش افکار منفی، آزاردهنده و احساسات ناخوشایند موثر باشد.
استفاده از داروهای ضدافسردگی
در برخی شرایط برای درمان افسردگی پس از زایمان ممکن است روانپزشک داروی ضدافسردگی تجویز کند. این داروها به‌نحوی تجویز می‌شوند که برای نوزاد خطری نداشته باشد و جزو کم‌خطرترین داروها برای نوزادان باشد.
تنها نگذاشتن مادر باردار
در این شرایط بهتر است مادر تنها نباشد و زمانی را با همسر، خانواده و دوستان بگذراند و درباره احساسات خود و مواردی که او را اذیت می‌کند، صحبت کند.
داشتن شیوه زندگی سالم
داشتن فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی، ورزش، داشتن رژیم غذایی سالم، استراحت کافی، دوری از الکل، دخانیات و… می‌تواند به بهبود افسردگی کمک کند.
در این مطلب سعی کردیم نکاتی که درباره افسردگی پس از زایمان بیان کنیم؛ همانطور که گفتیم افسردگی در افراد مختلف، با شکل‌های متفاوتی خودش را نشان می‌دهد و با توجه به این مورد، درمان آن هم در هر شخص متفاوت خواهد بود. به‌هرحال نباید از این اختلال ترسید و باید به فکر درمان آن بود. در صورت بروز هر کدام از علائم، بهتر است به روانشناس مراجعه کنید. برای پیدا کردن روانشناس، و رزرو نوبت روانشناس می‌توانید سری به سایت پزشک خوب بزنید. در این سایت با توجه به فاکتورهایی مانند نوعِ مسئله، جنسیت، شهر و… می‌توانید روانشناس مناسبِ خودتان را جستجو و به‌راحتی نوبت ویزیت‌تان را ثبت کنید.
